Zijn kattenhalsbanden veilig?

Er zijn veel redenen waarom je je kat een halsband om zou willen doen: een belletje om de vogels te waarschuwen, een anti-vlooienband, een band zodat iedereen weet dat jouw avonturier een eigenaar heeft, een reflecterende halsband zodat je nachtbraker ook in het donker goed zichtbaar is of een halsband met magneet of infrarood-sleutel voor het kattenluik. Maar de horrorverhalen over katten die vast zijn komen te zitten door hun halsband zijn niet mis. Sinds de uitvinding van veiligheidssluitingen zouden deze ongelukken tot het verleden moeten behoren, maar is dat ook echt zo.

Onderzoekers van Murdoch Universiteit in Australië en een onderzoeker van de North Carolina State University in de Verenigde Staten hebben dierenartsen uit Australië en Nieuw-Zeeland, katteneigenaren uit Australië en leden van de Cat Welfare Society of Western Australia (CWS) gevraagd naar hun ervaringen met ongelukken door halsbanden bij katten.

De dierenartsen

De meeste dierenartsen (79,4% van de ondervraagde dierenartsen) hadden wel eens een kat behandeld die gewond was geraakt door het dragen van een halsband. Gemiddeld zagen de dierenartsen iedere 2,3 jaar één kat met een halsbandprobleem, waarbij het meestal ging om verwondingen doordat de kat met een poot in de halsband vast was komen te zitten. Deze katten hadden vaak een vlooienband of een halsband van type 1 of 2 omgehad (zie tabel). Er was maar één dierenarts die had meegemaakt dat een kat was overleden aan de gevolgen van het dragen van een halsband. In een grote Australische kliniek was 0,34% van alle katten die in 3 jaar in de kliniek waren gekomen daar vanwege een verwonding die te maken had met hun halsband. Drie andere Australische klinieken hadden in augustus en november 2011 helemaal geen katten behandeld voor verwondingen door de halsband.¹

Van de geïnterviewde eigenaren (63 in totaal) gaf 27% aan wel eens te maken hebben gehad met een halsbandongeluk. Dit ging in totaal om 20 katten, wat 0,27% is van de 253 katten die de geïnterviewde eigenaren ooit hebben gehad. Maar twee van deze katten hadden verwondingen opgelopen door het ongeluk (0,03% van alle katten) en geen enkele kat was overleden door het dragen van een halsband. De meeste katten die een ongeluk hebben gehad droegen een halsband van type 1.¹

De CWS leden

Maar 5% van de CWS-leden heeft de enquête ingevuld (51 van 1002 leden). Omdat maar een klein gedeelte van alle leden meegedaan heeft is de kans groot op resultaten die afwijken van het gemiddelde en zijn de resultaten dus niet zo betrouwbaar. Van alle katten die deze mensen hebben gehad, heeft 0.62% ooit een ongeluk gehad met de halsband. Maar 0,06% hiervan (4 katten) moest naar de dierenarts en maar één kat was ooit overleden door een halsbandongeluk. Drie van de CWS-leden werkten in een asiel, zij gaven aan dat zij daar iets meer halsbandongelukken zien. Daarbij ging het vooral om verwondingen aan de voorpoten omdat die vast waren komen zitten in de halsband die te los was gaan zitten. De asielmedewerkers gaven daarnaast aan dat hun ervaring is dat de halsbanden van type 2 en 4 het gevaarlijkst zijn, omdat het elastiek zijn rek kan verliezen en ervoor zorgt dat de halsband te los gaat zitten.¹

Andere onderzoeken

In de afgelopen jaren is er door meer onderzoekers gekeken naar de veiligheid van halsbanden voor katten. In vier Engelse dierenklinieken hebben ze gedurende vier jaar (2001-2005) in totaal 15000 katten behandeld, waarvan maar 26 katten (0.17%) voor verwondingen aan de oksel die waren ontstaan doordat een voorpoot gedurende langere tijd vast had gezeten in de halsband.²

In 2010 hebben onderzoekers in de Verenigde Staten katten die halsbanden van type 1, 2 of 3 droegen gedurende zes maanden gevolgd. In die periode hebben 18 van de 478 katten (3.3%) een ongeluk gehad met hun halsband. Vijf van de 18 katten hadden hun poot vast zitten in de halsband (0.9%), drie van de katten zijn ergens aan blijven hangen met hun halsband (0.6%) en de overige tien katten hadden de halsband in hun mond vast zitten (1.9%). In deze studie is geen enkele kat gewond geraakt of overleden door het dragen van een halsband. Van alle katten die vóór de studie al een halsband hadden gedragen in het verleden, was 4.3% van de eigenaren hiermee gestopt omdat de kat voor de studie een ongeluk had gehad met de halsband.³

In deze studie was er niet één bepaald type halsband dat een groter risico gaf op een ongeluk, maar geen enkele halsband van type 3 is losgegaan zoals dat hoort bij een ongeluk. Zoals in de figuur te zien is, is een groot deel van de halsbanden wel één of meerdere keren losgegaan zonder dat hier een ongeluk aan ten grondslag lag. De onderzoekers zagen daarnaast dat na een half jaar ¹/₃ van de halsbanden aan het rafelen was, daarvan was meer dan de helft een halsband van type 2.

Conclusie

Uit alle verschillende onderzoeken blijkt dat de hoeveelheid verwondingen die katten oplopen door het dragen van een halsband meevalt en dat overlijden door een ongeluk met de halsband zeer zeldzaam is. Met deze onderzoeken kon helaas niet genoeg betrouwbare informatie verzameld worden om aanbevelingen te doen over de veiligheid van de verschillende types halsbanden. Wat wel duidelijk blijkt is dat als uw kat een halsband draagt, het belangrijk is om regelmatig te controleren of hij aan vervanging toe is en of hij nog strak genoeg zit!

De dierenartsen

De CWS leden

Andere onderzoeken

Conclusie

Dr. Marsha Reijgwart, gedragsbioloog en kattengedragstherapeut

Referenties