De meest voorkomende vlo op katten en honden is de kattenvlo (Ctenocephalides felis). Een enkele keer wordt ook een konijnenvlo, egelvlo of andere vlooiensoort gevonden op de kat.
Hoewel veel katten vlooien hebben en bijna geen klachten vertonen, is het toch verstandig de vlooien te bestrijden:
- De kattenvlo is drager van het larvale stadium van de lintworm Dipylidium caninum. Katten raken hiermee besmet als ze vlooien inslikken tijdens het wassen.
- Volwassen vlooien leven van kattenbloed. Bij jonge kittens kan dit zwakte, bloedarmoede en sterfte veroorzaken.
- Vlooien zijn belangrijk voor de overdracht van diverse ziekten tussen katten onderling en van katten naar mensen, bijvoorbeeld de ‘kattenkrabziekte’. Deze aandoening wordt veroorzaakt door de bacterie Bartonella hensellae en wordt verspreid wanneer vlooien bij verschillende katten bloed opzuigen.
- Sommige katten (en honden) ontwikkelen een allergie tegen vlooienbeten die er voor zorgt dat ze veel jeuk hebben of andere huidaandoeningen kunnen krijgen.
- Kattenvlooien kunnen jeukende bulten veroorzaken bij gevoelige mensen, vooral op de enkels.
Met de moderne behandelingsmethoden is het zeker mogelijk om de vlooien onder controle te krijgen, maar bij zware besmettingen kan dit wel veel werk zijn.
Heeft mijn kat vlooien?
Tijdens het wassen slikken katten de vlooien vaak in, wat het moeilijk kan maken om volwassen vlooien terug te vinden in de vacht. Soms zijn jeuk bij de kat of ‘insectenbeten’ op de enkels van mensen de enige tekenen van een vlooienplaag.
De beste manier om vlooien aan te tonen is door de kat nauwkeurig te kammen met een vlooienkam. Als dit gebeurt op een schoon wit oppervlak (bijvoorbeeld een wit stuk papier) zullen alle vlooien of vlooienuitwerpselen (bestaande uit verteerd bloed) op dit oppervlak vallen. Mochten er kleine zwarte puntjes zichtbaar zijn, maak deze dan vochtig met wat vochtige watten of keukenpapier. Als het vlooienuitwerpselen zijn zullen de zwarte puntjes langzaam verkleuren naar een roodbruine bloedvlek. Dit is het bewijs voor de aanwezigheid van vlooien, zelfs als er geen volwassen vlooien te zien zijn.
Levenscyclus van de vlo
Volwassen vlooien brengen het grootste deel van hun leven door op je kat. Ze kunnen twee jaar lang overleven en een vrouwelijke vlo begint, als ze op haar gastheer zit, binnen twee dagen met het leggen van het eitjes. De eitjes vallen van de kat af en liggen samen met de vlooienuitwerpselen in de omgeving. Deze uitwerpselen vormen een goede voedingsbron voor de larven als ze uit het ei komen.
Larven kunnen binnen twee dagen al uit het ei komen en zijn vaak aanwezig op plaatsen waar katten veel tijd doorbrengen (dekentjes, mandjes enzovoort). Ze kunnen echter slecht tegen licht en zitten daarom vaak diep in het tapijt of andere zachte materialen. Dit zorgt ervoor dat ze meestal niet worden gezien.
De larven groeien en ontwikkelen zich tot poppen (soms al binnen een week), elk ingekapseld in een plakkerige cocon. In deze cocon ontwikkelt een volwassen vlo die wacht op een teken dat er een dier of mens in de buurt is (trillingen, vocht, geluid, koolstofdioxidegehalte). Een nieuwe vlo kan binnen enkele seconden uit de cocon komen en zich vasthechten aan een gastheer. In een cocon kan de volwassen vlo tot twee jaar lang overleven.
Onder de juiste omstandigheden is de volledige levenscyclus van de vlo voltooid in slechts 15 dagen. Geen wonder dat deze parasiet zo succesvol is. Voor effectieve behandeling moeten de volwassen vlooien op de kat worden gedood en nieuwe besmetting vanuit de omgeving worden voorkomen.
Behandeling en bestrijding tegen vlooien
Frequent stofzuigen vermindert het aantal vlooien, maar verwijdert niet alle vlooien. Stofzuigerzakken moeten na het stofzuigen direct voorzichtig worden verwijderd en alle zwaar besmette materialen (dekentjes, mandjes) moeten worden gewassen.
Daarna zijn er meerdere methoden om nieuwe besmettingen te voorkomen:
- Behandel alle huisdieren met antivlooienmiddel om de volwassen vlooien te doden. Gebruik voor de kat NOOIT een product dat enkel geregistreerd is voor gebruik bij de hond, want sommige van deze producten bevatten permethrin of daaraan verwante bestanddelen en dit is zeer giftig voor katten!
- Behandel de woning om alle andere stadia van de vlo te bestrijden. Behandeling van de volledige woning is essentieel, inclusief zachte meubels, vloerkleden, kieren tussen planken en andere lastig te bereiken plaatsen. Stofzuig eerst en gebruik vervolgens een goede insecticideEen chemische stof die insecten doodt om de onvolwassen stadia van de vlo te doden.
- Cocons of poppen zijn zeer resistent tegen behandeling en daarom kan het nodig zijn om de behandeling van zowel de dieren als de woning na enkele weken te herhalen om de vlooien volledig uit de woning te krijgen.
Er zijn verschillende producten voor de bestrijding van vlooien op de kat en in de woning te verkrijgen. Een dierenarts kan advies geven welke producten het beste kunnen worden gebruikt. In sommige gevallen kan het een aantal weken of zelfs maanden duren voordat het vlooienprobleem volledig onder controle is, maar volg altijd de bijsluiters van producten om vergiftigingsverschijnselen te voorkomen.
Verantwoorde bestrijding van vlooien
Gebruik voor de kat NOOIT een product dat enkel geregistreerd is voor gebruik bij de hond, want sommige van deze producten bevatten permethrin of daaraan verwante bestanddelen en dit is zeer giftig voor katten! Er moet op worden gelet dat een kat nooit in contact komt met deze producten, of met een hond die hier net mee is behandeld, omdat zelfs dit mogelijk kan leiden tot vergiftiging en sterfte bij katten.
Lange termijn oplossing
Wanneer het gelukt is om de volwassen en andere stadia van de vlo volledig uit het huishouden te verwijderen kan verdere behandeling onderschat worden. In een huishouden waar geen enkel dier naar buiten gaat is het soms onnodig om verder te behandelen. Als echter (een deel van) de dieren naar buiten gaan is het verstandig om de dieren maandelijks of twee keer per jaar te behandelen, afhankelijk van welk vlooienbestrijdingsmiddel wordt gebruikt. Het tussendoor staken van de behandeling is niet aanbevolen, omdat dit ideale omstandigheden zijn voor het ontwikkelen van een vlooienallergie.
Sanne van Aerts, dierenarts gezelschapsdieren
Referentie
Dit artikel is met toestemming van International Cat Care vertaald en samengevat. Klik hier voor het volledige artikel (Engels).