Europese wilde kat (Felis silvestris silvestris)
Onze huiskat (Felis catus) behoort, samen met zijn wilde voorouder, de wilde kat (Felis silvestris) en 24 andere kattensoorten, tot het geslacht Felis (Case, 2002). Afhankelijk van het leefgebied (Europa, India of Afrika) wordt de wilde kat onderverdeeld in drie ondersoorten (Felis silvestris silvestris, Felis silvestris ornata en Felis silvestris lybica). Het leefgebied van de Europese wilde kat (Felis silvestris silvestris) betrof vroeger grote delen van Europa; van Groot-Brittannië tot Zuid-Nederland en van Polen tot West-Rusland. Tegenwoordig leeft deze kattensoort in kleine afgescheiden populaties op het Iberisch Schiereiland, Italië, de Balkan, Noord-Frankrijk en in een klein deel van Zuidwest-Duitsland (zie figuur 1). In Oost-Europa heeft de wilde kat nog steeds een groot verspreidingsgebied.
Sekseverschillen in vegetatie voorkeur
Figuur 1. Leefgebieden van de Europese wilde kat gebaseerd op de rode lijst van bedreigde soorten (IUCN 2013). De vijf biogeografische groepen met de code BGU zijn bestudeerd in het onderzoek.
BGU1=Oostelijke Alpen, BGU2=Italiaans schiereiland en Sicilië, BGU3 = centraal Duitsland, BGU4 = Frankrijk, België, Luxemburg, Zwitserland en Zuidwest-Duitsland, BGU5= Iberisch schiereiland.
Dieren uit de ADM gebieden zijn bestudeerd omdat in deze gebieden veel hybridisatie met andere ondersoorten (vooral de huiskat) voorkomt.
De Europese wilde kat heeft in het algemeen een voorkeur voor open plekken in laaggelegen loofwouden en aan de rand van uitgestrekte wouden. Ook komt hij voor in licht heuvelachtig gebied en in bossen met riviertjes. Onderzoekers uit Portugal hebben de voorkeur voor een bepaalde vegetatie bestudeerd door 16 mannetjes en 15 vrouwtjes in de vijf BGU gebieden (zie figuur 1) te volgen met radiozenders. Op bepaalde tijdstippen is genoteerd in welk type gebied de kat zich bevond; in ‘bos’, ‘bosjes en kreupelhout’, ‘agrarisch gebied’ of ‘rond water’. Op basis van deze gegevens is berekend wat de kans is dat je een mannetje of een vrouwtje kunt aantreffen in een bepaald gebied (zie figuur 2). De onderzoekers zagen een verschil tussen vrouwtjes en mannetjes: mannetjes hebben geen sterke voorkeur voor een bepaald gebied maar vrouwtjes vermeden de agrarische gebieden en hadden een zeer sterke voorkeur voor bosjes en kreupelhout.
Door de voorkeur voor gebieden met veel schuilmogelijkheden en ver weg van mensen zorgen vrouwtjes voor een goede omgeving om hun jongen groot te brengen en voedsel te vinden. Daarnaast leidt deze keuze zeer waarschijnlijk tot minder contact met (verwilderde) huiskatten waardoor de kans op de overdracht van ziektes en hybridisatie tussen de twee ondersoorten kleiner is. De onderzoekers denken dat de keuze van de vrouwtjes ertoe bijdraagt dat de genetische integriteit van de Europese wilde kat relatief hoog is ten opzichte van andere gebieden zoals in Schotland en Oost-Europa. De onderzoekers benadrukken dat het erg belangrijk is dat de leefgebieden van de Europese wilde kat in Europa behouden blijven zodat de vrouwtjes de mogelijkheid blijven hebben om de juiste keuze te kunnen blijven maken.
Figuur 2. Sekse verschillen in leefgebied keuze in de Europese wilde kat
Esther Bouma, bioloog en kattengedragstherapeut
Referenties
- Oliviera T., et al. 2018. Females know better: Sex-biased habitat selection by the European wildcat. Ecology and Evolution.
- Case L.P. 2002. The Cat. Its behaviour, nutrition and health.