Wat zijn de gezondheidsproblemen?
Elke kat is uniek, maar bij alle katten kunnen in de verschillende levensfasen bepaalde gezondheidsproblemen optreden. Controles bij de dierenarts zijn daarom belangrijk. Hieronder vind je een overzicht van de levensfasen en welke preventieve zorg daarbij hoort.
De zes levensfasen
Kitten: 0 – 6 maanden oud
Dit is een periode waarin de jonge kat snel groeit en meestal nog niet seksueel volwassen is.
In deze periode is het belangrijk door een dierenarts te laten controleren of er geen geboorteafwijkingen zijn, zoals een gespleten gehemelte of een navelbreuk. Vragen over huisvesting, voeding, identificatie en gedrag kunnen dan ook worden beantwoord. Het advies is kittens op 9 weken en 12 weken leeftijd te laten vaccineren, alhoewel er ook steeds meer geluiden op gaan om eerst te titeren en aan de hand daarvan te bepalen wanneer de kitten gevaccineerd wordt. Ook kunnen kittens al gecastreerd/gesteriliseerd worden. Als dit gebeurt voor de leeftijd van 16 weken, dan wordt dit vroegcastratie genoemd. Meer over vroegcastratie lees je in het artikel Vroegcastratie bij kittens van het Platform Verantwoord Huisdierbezit.
Junior: 6 maanden – 2 jaar oud
De kat leert overleven en is na deze fase volledig uitgegroeid.
Veel voorkomende gezondheidsproblemen in deze leeftijdsgroep zijn infectieuze aandoeningen en problemen gerelateerd aan jagen, vechten en trauma. Jonge katten kunnen ook bepaalde levensbedreigende aandoeningen ontwikkelen, bijvoorbeeld hartfalen, en zijn meester in het verbergen van klachten (zoals pijn). Vroeg erbij zijn is essentieel! Belangrijk is de boostervaccinatie van je kat op eenjarige leeftijd om zijn of haar weerstand zo hoog mogelijk te houden.
Na castratieOnvruchtbaar maken van zowel poezen als katers door de eierstokken respectievelijk teelballen te ver... komen katten vaak aan in gewicht. Bespreek het ideale gewicht van je kat met een dierenarts en probeer de kat op dit gewicht te houden.
Volwassen: 3 – 6 jaar oud
De kat is fysiekFysiek betekent lichamelijk. Met fysiek kan ook worden bedoeld 'iets dat tastbaar aanwezig is'. en mentaal volwassen en is normaal gesproken nog steeds gezond en actief. De kat hoort er glanzend en gezond uit te zien.
Mogelijke gezondheidsproblemen in deze levensfase zijn onder andere obesitas, blaasontsteking, gebitsaandoeningen, maagdarmaandoeningen, hartaandoeningen en gedragsproblemen. De meeste volwassen buitenkatten zijn fanatieke jagers, dus ontwormen is belangrijk.
Middelbaar: 7 – 10 jaar oud
De kat heeft nu een ‘middelbare leeftijd’, het equivalent van mensen van circa 45 tot 55 jaar.
Deze katten lopen een verhoogd risico op diverse ‘ouderdomskwaaltjes’, zoals diabetes, nieraandoeningen, hoge bloeddruk, een te snel werkende schildklier en kwaadaardige tumoren. Goede observatie van de kat is belangrijk, waarbij vooral gelet moet worden op veel voorkomende symptomen van aandoeningen die vaker bij oudere katten voorkomen. Dit zijn onder andere slechte vachtconditie, braken, diarree, constipatie, verminderde of afwezige eetlust, gewichtsverlies, meer of minder water drinken, veranderingen in de urine, minder bewegen of stram bewegen, minder goed horen of zien, minder alert en minder interactie met de eigenaar of andere dieren, onrust of ’s nachts schreeuwen. Erge obesitas komt het meest voor bij katten tussen zes en acht jaar, dus de hoeveelheid en soort voeding en de hoeveelheid beweging die de kat krijgt is belangrijk op deze leeftijd.
NB Er zijn in 2021 nieuwe Feline Senior Care Guidelines gepubliceerd. Zij omschrijven bij de term senior: We beschouwen de term ‘senior’ als een term die de leeftijd beschrijft. Alhoewel senior gedefinieerd wordt als 10 jaar of ouder gaan we er in de ‘2021 AAHA/AAFP Feline Life Stage Guidelines’ vanuit dat het meer gepast zou zijn katten al vanaf 8 jaar als senior te zien en mogelijk zelfs eerder voor bepaalde rassen of dieren met genetische predispositie.
Senior: 11 – 14 jaar oud
Aan het eind van deze fase heeft de kat in mensenjaren een leeftijd van 70 jaar bereikt
Bij de seniorkatten is er een grotere kans dat ze meerdere kwalen tegelijk ontwikkelen. Veel aandoeningen zijn echter goed te behandelen of met medicijnen onder controle te houden, dus laat ‘ouderdom’ geen excuus zijn om veranderingen in de gezondheid van de kat, zoals bijvoorbeeld strammer bewegen, te negeren.
Bij het ouder worden van katten is er een grotere kans op het krijgen van problemen zoals een overactieve schildklier (hyperthyreoïdie), hoge bloeddruk, nieraandoeningen, diabetes en kwaadaardige tumoren. Katten kunnen ook dement worden, maar bepaalde symptomen van seniele dementie lijken op symptomen van andere aandoeningen, dus een goede diagnose is belangrijk.
Oudere katten met nierproblemen kunnen onvoldoende drinken en daardoor uitgedroogd of verstopt raken. Er wordt vaak minder tijd besteed aan vachtverzorging, waardoor vacht- of huidproblemen kunnen ontwikkelen en nagels te lang kunnen worden. Slechte eetlust kan onder andere worden veroorzaakt door verminderde reuk of gebitsproblemen. Artrose komt veel voor bij katten in deze leeftijdsgroep. Het is nog belangrijker om op de symptomen te letten die worden genoemd bij de katten van middelbare leeftijd.
Bejaard: 15 jaar en ouder
Het is heel wat als een kat deze levensfase bereikt. 
Hoewel aan een deel van de katten niet te zien is dat ze bejaard zijn, is het belangrijk de kat vaker grondig na te laten kijken om problemen te ondervangen terwijl ze ontwikkelen (net als bij mensen die 75+ zijn). De bejaarde kat heeft een nog grotere kans op het ontwikkelen van de gezondheidsveranderingen die worden beschreven bij de senior kat.
Andere ouderdomsveranderingen kunnen de behoeften van een bejaarde kat veranderen:
- Verminderd zicht en verhoogde gevoeligheid voor fel licht kunnen ervoor zorgen dat de kat sneller schrikt en meer moeite heeft met veranderingen in huis, zoals het verplaatsen van meubels.
- Verminderd gehoor kan er ook voor zorgen dat de kat sneller schrikt. Dove katten miauwen vaak ’s nachts of als ze alleen worden gelaten.
- Verminderd smaak- en reukvermogen kan leiden tot een verminderde eetlust of een gewijzigde voorkeur voor bepaald voer.
- Hart- en/of longveranderingen kunnen de kat minder actief maken.
- Door een minder goed werkende spijsvertering is er meer behoefte aan een licht verteerbare, energierijke voeding. Lichte constipatie komt soms ook voor, door milde uitdroging en/of doordat de kattenbak minder vaak wordt gebruikt.
- Afnemende bot- en gewrichtskwaliteit zorgen voor stijve, pijnlijke gewrichten en een afname in mobiliteit.
- Vermindering in spiermassa kan bijdragen aan zwakte en verminderde mobiliteit.
- Door de dunnere huid en verminderde vachtkwaliteit is de vachtverzorging bij oudere katten nog belangrijker.
- Lange, broze nagels hebben ook extra verzorging nodig.
- Veranderingen in gedrag, door leeftijdsgerelateerde veranderingen in de hersenen, kunnen ervoor zorgen dat de kat gedesoriënteerd is en anders reageert op leden van het gezin en andere huisdieren.
- Vermindering in de weerstand, door een chronische ziekte, leidt tot een verhoogde gevoeligheid voor infecties.
Diverse aanpassingen in de leefomgeving zorgen ervoor dat de bejaarde kat een stuk beter uit de voeten kan. Dit wordt ook verder besproken in ‘verzorging van de oudere kat’ (binnenkort beschikbaar).
Sanne van Aerts, dierenarts gezelschapsdieren
Referentie
Dit artikel is met toestemming van International Cat Care vertaald. De tekst is op een aantal plaatsen aangepast. Klik hier voor het originele artikel (Engels).