Hoge bloeddruk bij katten – Kan dit kwaad?

Een hoge bloeddruk komt bij veel katten voor, maar wordt in de meeste gevallen nooit ontdekt. Het meten van de bloeddruk bij katten wordt namelijk niet structureel gedaan door dierenartsen. Toch kan een hoge bloeddruk bij katten voor levensbedreigende situaties zorgen. Alle reden dus om er als katteneigenaar meer over te willen weten. Zo kun je, wanneer jouw kat hier last van heeft, snel handelen voordat het te laat is.

Wat is een hoge bloeddruk bij katten?

Er is sprake van een hoge bloeddruk bij katten wanneer het bloed in de bloedvaten continu met te veel kracht rondgepompt wordt. We noemen dit ook wel hypertensieMedische benaming voor een te hoge bloeddruk.. Hierbij wordt het bloed te krachtig tegen de wanden van de bloedvaten geduwd, waardoor de bloedvaten op den duur beschadigd raken. Dit kan leiden tot littekenvorming en scheuren in de bloedvaten van je kat. Afhankelijk van het orgaan of lichaamsdeel waarin deze schade optreedt, kun je ernstige of minder ernstige klachten krijgen. Wanneer er sprake is van een hoge bloeddruk zijn de gevolgen in de hersenen, ogen en nieren van katten het ergst.

Hoe vaak komt een hoge bloeddruk bij katten voor?

Volgens het onderzoek “Prevalence of persistent hypertension and situational hypertension in a population of elderly cats in The Netherlands” heeft ongeveer 14,6% van de katten die ouder zijn dan 10 jaar een te hoge bloeddruk. Dat zijn dus 3 van de 20 oudere katten! Dit percentage is veel hoger dan eerder werd gedacht. Dierenartsen zijn zich er te weinig van bewust dat een hoge bloeddruk bij katten zo vaak voorkomt. Hierdoor wordt een te hoge bloeddruk bij veel katten nooit vastgesteld.

Wat zijn de oorzaken van een hoge bloeddruk bij de kat?

Bij een te hoge bloeddruk onderscheiden we twee vormen: de primaire en de secundaire vorm.

Primaire vorm

Er is geen onderliggende oorzaak te vinden voor het ontstaan van de te hoge bloeddruk. De hoge bloeddruk ontstaat dus als het ware “vanzelf”. Volgens het artikel “ISFM Consensus Guidelines on the Diagnosis and Management of Hypertension in Cats” speelt deze vorm bij ongeveer 13 tot 20% van de katten met een te hoge bloeddruk.

Secundaire vorm

Er speelt een onderliggende medische aandoening bij de kat, die ervoor zorgt dat de hoge bloeddruk bij de kat ontstaat. Zo kunnen bijvoorbeeld nierfalen, een te hard werkende schildklier, hartfalen of bijnierproblemen bij een kat zorgen dat de bloeddruk te hoog wordt. Bij mensen wordt suikerziekte ook als oorzaak genoemd voor een te hoge bloeddruk, maar volgens het artikel “Systolic blood pressure in cats with diabetes mellitus” is bij katten suikerziekte vrijwel nooit de oorzaak van een te hoge bloeddruk.

Welke symptomen krijgt een kat met een hoge bloeddruk?

Over het algemeen is het lastig een te hoge bloeddruk bij katten te herkennen, omdat er vaak geen duidelijke symptomen zijn, die direct op de hoge bloeddruk zelf wijzen. Dit betekent dat een kat mogelijk geen zichtbare tekenen vertoont, tenzij de bloeddruk extreem hoog wordt. Het is hierbij belangrijk om onderscheid te maken tussen de symptomen die ontstaan door een onderliggende aandoening die de hoge bloeddruk veroorzaakt, maar over de gevolgen van de hoge bloeddruk zelf. Pas wanneer de bloeddruk van je kat ernstig verhoogd is, beginnen de symptomen zichtbaar te worden. Dit komt doordat organen van nature in staat zijn zich tijdelijk aan te passen en de verhoogde druk te compenseren, wat het moeilijk maakt om de bloeddrukproblemen in een vroeg stadium te signaleren.

Symptomen van een hoge bloeddruk bij katten treden meestal pas op wanneer er ernstige schade ontstaat, zoals het scheuren van bloedvaten of het ophopen van vocht in organen. Vooral organen met veel bloedvaten, zoals de nieren, ogen en hersenen, lopen het meeste risico.

Meest voorkomende problemen

• Nierfalen. Dit kan de oorzaak zijn van een te hoge bloeddruk, maar als gevolg van een te hoge bloeddruk zullen de nieren ook weer extra beschadigd raken. Volgens het onderzoek “Prevalence of arterial hypertension in cats with different pathologies” is nierfalen dan ook het meest voorkomende symptoom van een te hoge bloeddruk. Het zorgt voor veel drinken en veel plassen bij je kat.
• Plotseling blind worden, doordat de bloedvaten in het netvlies van het oog bij katten scheuren of doordat er vochtophopingen in het netvlies ontstaan. De pupillen kunnen dan abnormaal wijd open gaan staan en soms is er zelfs bloed binnenin het oog te zien.
• Gedesoriënteerd raken of zelfs neurologische problemen krijgen wanneer de bloedvaatjes in de hersenen beschadigd raken of bloedingen veroorzaken.
• Minder actief of lusteloos worden.
• Het horen van abnormale hartgeluiden (door je dierenarts), doordat het hart moeite heeft genoeg kracht op te brengen om het bloed nog rond te pompen.
• Het ontstaan van bloedneuzen.
• Bloed in de urine, doordat er een bloeding in één van de nieren ontstaan is.

Bloeddruk meten bij je kat – Hoe gaat dat in zijn werk?

Bovendruk

Er wordt bij het meten van de bloeddruk een soort bandje om de staart of poot van je kat gedaan en deze wordt met lucht opgeblazen om de bloedstroom tijdelijk te onderbreken. Met behulp van meetapparatuur wordt nu gemeten bij welke druk er weer bloed door het bloedvat stroomt. Dit is de bovendruk, ook wel systolische bloeddrukBloeddruk op het moment dat het hart samentrekt en daarmee het bloed wegpompt uit het hart, ook wel ... genoemd. Het is de hoogste druk in de bloedvaten die ontstaat doordat het hart het bloed op dat moment wegduwt. Hierdoor wordt de bloeddruk hoger dan wanneer het hart niet samentrekt en dus geen bloed wegduwt.

Onderdruk

Ook de onderdruk kan door sommige dierenartsen gemeten worden. Deze noemen we ook wel de diastolische bloeddrukBloeddruk op het moment dat het hart in ontspannen staat is en dus geen bloed wegpompt, ook wel onde.... Dat is de druk waarbij het bloed door het bloedvat blijft stromen ondanks het opgepompte bandje om de poot of staart. Dus ook op het moment dat het hart niet samentrekt.

Het is met name de systolische bloeddruk die tot schade aan de bloedvaten lijdt. Daarom is in feite enkel de systolische bloeddruk van belang bij katten.

Voorwaarden voor een goede meting van de bloeddruk bij je kat

Het meten van de bloeddruk bij je kat is op zich niet lastig uit te voeren. Het is geen moeilijk uit te voeren handeling. Doordat een kat echter meestal toch wat (of zelfs veel) stress ervaart tijdens de rit naar en gedurende het bezoek aan de dierenarts, kan zijn bloeddruk tijdelijk gestegen zijn. Dat maakt een bloeddrukmeting bij katten onbetrouwbaarder. Om een zo’n betrouwbaar mogelijke uitkomst te krijgen worden daarom de volgende richtlijnen geadviseerd in het artikel “ISFM Consensus Guidelines on the Diagnosis and Management of Hypertension in Cats”:

• De kat waarvan de bloeddruk gemeten moet worden in een zeer kalme, geluidsarme kamer plaatsen.Deze kamer bij voorkeur voorzien van kalmerende feromonenChemische signaalstof gebruikt in de communicatie tussen insecten en zoogdieren. Een feromoon is soo... (bijvoorbeeld Feliway®).
• Zorgen dat er geen andere dieren in de ruimte aanwezig zijn.
• Je kat op zijn eigen kleedje laten liggen, waaraan zijn eigen geur zit. Daarnaast kun je overwegen of het nuttig is vooraf thuis al kalmerende feromonen (zoals Feliway®) op dit kleedje te sprayen.
• Zo min mogelijk mensen aanwezig bij de bloeddrukmeting. Of het kan helpen als eigenaar aanwezig te zijn, verschilt per kat. Bij een deel van de katten werkt dit kalmerend, maar soms werkt dit juist averechts, als je als eigenaar wat gespannen bent.
• De kat zo min mogelijk vasthouden of fixeren.
• De kat in een comfortabele houding laten zitten of liggen.
• De meting uitvoeren om een voorpoot of de staart en op ongeveer dezelfde hoogte als het hart.
• Bij voorkeur vijf bloeddrukmetingen opeenvolgend uitvoeren om te controleren of ze vergelijkbaar met elkaar zijn.

Wat zijn de normaalwaarden van de bloeddruk bij katten?

Er zijn een aanzienlijk aantal onderzoeken uitgevoerd om te bepalen wat de normale bloeddrukwaarden bij katten zijn. Er zitten echter flinke verschillen tussen de uitkomsten van deze onderzoeken. De “ISFM Consensus Guidelines on the Diagnosis and Management of Hypertension in Cats” hanteren een gemiddelde van de verschillende onderzoeken en hanteren de volgende waarden voor de meting van de bloeddruk bij katten.

Systolische bloeddruk bij een kat in mmHg

<150        Normaal
150-159   Grensgeval
160-179   Hoge bloeddruk, met enige kans op medische problemen
>180        Ernstig hoge bloeddruk, met veel kans op medische problemen

Vooral bij een bloeddruk boven de 180 mmHg, heeft je kat een grote kans problemen te krijgen in zijn organen, zoals: acute blindheid, neurologische problemen, hartproblemen, nierfalen en bloedneuzen. Het is dan ook van belang de oorzaak van de hoge bloeddruk te achterhalen en behandelen, zodat de bloeddruk daalt.

Hoe wordt een hoge bloeddruk bij katten behandeld?

Eerst een onderliggende oorzaak zoeken

Aangezien er bij 80 tot 87% van de katten met een te hoge bloeddruk een onderliggend probleem speelt, is het nodig aanvullende onderzoeken te doen als een kat een te hoge bloeddruk heeft. Het artikel “Feline Systemic Hypertension: Diagnosis and Management” beveelt de volgende onderzoeken aan:

• Starten met een uitvoerig lichamelijk onderzoek door een dierenarts, inclusief een grondig oogonderzoek en neurologisch onderzoek.
• Hierna bloedonderzoek laten uitvoeren om met name de nierwaarden, schildklierwaarden, natrium, kalium en chloride te bepalen. Bij voorkeur wordt ook het aldosteron- en reninegehalte in het bloed bepaald.
• Daarnaast is een urineonderzoek belangrijk, met name om de waterigheid van de urine en de hoeveelheid eiwitten erin vast te stellen. Dit geeft een beeld van de werking van de nieren.
• Aanvullende onderzoeken kunnen nuttig zijn, bijvoorbeeld naar de bijnieren en het hart, doormiddel van een echo of aanvullend bloedonderzoek.

Op deze manier wordt de mogelijke, onderliggende oorzaak van de te hoge bloeddruk bij de kat gevonden. Deze onderliggende oorzaak moet vervolgens behandeld worden om te bloeddruk te laten dalen en ook de andere klachten die deze medische aandoening veroorzaakt op te lossen. Zodra het onderliggende probleem onder controle is, zal de bloeddruk zichzelf waarschijnlijk normaliseren.

Er kan tijdelijk medicatie ingezet worden om de hoge bloeddruk te verlagen. Hiervoor wordt met name gekozen als de bloeddruk zo hoog is dat er een grote kans op acute problemen is in de weken volgend op de bloeddrukmeting.

De hoge bloeddruk verlagen met medicijnen

Amlodipine is de medicatie, die wordt ingezet om dee hoge bloeddruk te verlagen. Volgens het artikel “Amlodipine: One of the main anti-hypertensive drugs in veterinary therapeutics” is dit het meest geschikte medicijn voor een te hoge bloeddruk bij katten. Het zorgt ervoor dat de bloedvaten, met name de slagaders, wat meer open gaan staan waardoor de bloeddruk zal afnemen. Volgens het onderzoek “Factors Influencing the Relationship Between the Dose of Amlodipine Required for Blood Pressure Control and Change in Blood Pressure in Hypertensive Cats” wordt de systolische bloeddruk in een ideale situatie omlaag gebracht naar onder de 150 mmHg. Drie weken na de start van het geven van de amlodipine wordt de bloeddruk opnieuw gemeten. Het liefst zelfs al na een week. Hij moet dan in elk geval gedaald zijn richting de 160 mmHg. Indien nodig wordt de dosering van amlodipine verdubbeld. Bij katten die een systolische bloeddruk van boven de 200 mmHg hebben, wordt beter elke 24u opnieuw hun bloeddruk gemeten. Zo kan deze kat zeer goed in de gaten gehouden worden totdat het acute gevaar geweken is. Het risico op levensbedreigende gevolgen is bij deze katten immers erg hoog en dus is het van levensbelang dat de systolische bloeddruk bij deze katten zeer snel daalt.

Over het algemeen is amlodipine medicatie die zeer goed in staat is om de bloeddruk te verlagen. Als dit om de een of andere reden niet goed lukt, kan het nodig zijn extra medicijnen te geven. In de regel worden er dan ACE-inhibitor medicijnen gegeven.

Wat is de gemiddelde overlevingstijd nadat er een te hoge bloeddruk bij je kat werd vastgesteld?

Volgens het artikel “Survival after diagnosis of hypertension in cats attending primary care practice in the United Kingdom” is de overlevingstijd na het stellen van de diagnose van een te hoge bloeddruk gemiddeld 400 dagen. Hierbij moet gezegd worden dat veel katten tijdens het onderzoek geëuthanaseerd werden vanwege ondraaglijk lijden (zoals totale blindheid of hersenklachten) bij de kat. Deze katten werden uitgesloten van het genoemde onderzoek.
Wanneer de diagnose van een te hoge bloeddruk tijdig gesteld wordt en er nog geen of nauwelijks medische problemen zijn is de overlevingstijd waarschijnlijk vele malen hoger dan 400 dagen. Is er echter bijvoorbeeld nierfalen, een hersenbloeding of blindheid ontstaan dan is de overlevingstijd waarschijnlijk veel korter dan 400 dagen. Men kiest er dan in veel gevallen immers voor om de kat te laten inslapen.

Hoe voorkom je een hoge bloeddruk bij katten?

Het voorkomen van een hoge bloeddruk bij katten is niet eenvoudig. Het is onder andere belangrijk je kat een kwalitatief goede voeding te geven, waarin zo min mogelijk zouten zitten. Daarnaast is overgewicht tegengaan ook een belangrijke factor om een te hoge bloeddruk bij je kat te voorkomen.

Verder is goed alert zijn op elke vorm van afwijkend gedrag van je kat essentieel. Veranderingen in gedrag kunnen immers het gevolg zijn van een medisch probleem dat een hoge bloeddruk tot gevolg kan hebben.

Volgens het artikel “ISFM Consensus Guidelines on the Diagnosis and Management of Hypertension in Cats” is het aan te raden jaarlijks een bloeddrukmeting bij je kat te laten uitvoeren door de dierenarts. Op die manier wordt stijging van de systolische bloeddruk bij je kat het snelst ontdekt. Vooral bij katten vanaf een leeftijd van 7 jaar is het verstandig de bloeddruk jaarlijks te laten meten.
Is je kat inmiddels 11 jaar of ouder? Dan kun je beter elke 6 maanden een bloeddrukmeting laten uitvoeren.
Is er sprake van nierfalen, te hard werkende schildklier, hartfalen of bijnierproblemen bij jouw kat? Dan is het advies elke 3 tot 6 maanden de bloeddruk van je kat te laten meten.

Conclusie

Een verhoogde bloeddruk bij je kat is een ernstig probleem dat in veel gevallen niet, of te laat opgemerkt wordt, als de bloeddruk van je kat niet regelmatig wordt gemeten. Het is daarom verstandig jaarlijks de bloeddruk van je kat te laten meten en wanneer je kat 11 jaar of ouder is zelfs elke 6 maanden.

Merk je plotseling slecht zicht bij je kat, of neurologische problemen? Ga dan zo snel mogelijk met je kat naar je dierenarts en laat daar ook zijn bloeddruk meten. Dit kan van levensbelang zijn voor je kat! Ook als je merkt dat je kat zich anders gedraagt dan hij voorheen deed, dan is het van belang te laten onderzoeken of je kat wellicht een medisch probleem heeft. Dat kan dan immers ook weer een verhoogde bloeddruk bij je kat veroorzaken.

Misschien vind je dit ook interessant?

Gratis cursus: Naar de dierenarts? Geen stress!

In deze cursus leer je alles over het met zo min mogelijk stress bezoeken van de dierenarts. En het mooie is, het is helemaal gratis! Zo hopen we dat ook jij straks kunt zeggen: Naar de dierenarts? Geen stress!

 

Meer lezen?

Artikel: De oudere kat – Welzijn, gezondheid en verzorging

Katten leven nu veel langer dan vroeger, dankzij betere voeding, betere veterinaire zorg en verzorging thuis. In dit artikel lees je meer over de specifieke behoeftes van de oudere kat. Door hier in te voorzien kunnen oudere katten tot op hoge leeftijd een fijn en comfortabel leven hebben.

Artikel: Katten met suikerziekte – oftewel diabetes mellitus

Katten met suikerziekte hoeven geen onplezierig leven te hebben. Na het lezen van dit artikel weet: wat suikerziekte is, hoe het vastgesteld wordt en hoe je het kunt behandelen. Daarnaast worden een aantal veelgestelde vragen behandeld.

Artikel: Feromonen

In dit artikel ontdek je wat feromonen zijn, welke rol ze spelen in het leven van de kat en of je ongewenst kattengedrag kunt verhelpen met synthetische feromonen.

Referenties

• Bijsmans ES, Doig M, Jepson RE, Syme HM, Elliott J, Pelligand L. Factors Influencing the Relationship Between the Dose of Amlodipine Required for Blood Pressure Control and Change in Blood Pressure in Hypertensive Cats. Journal Of Veterinary Internal Medicine. 2016;30(5):1630-1636. doi:10.1111/jvim.14562
• Conroy M, Chang Y, Brodbelt D, Elliott J. Survival after diagnosis of hypertension in cats attending primary care practice in the United Kingdom. Journal Of Veterinary Internal Medicine. 2018;32(6):1846-1855. doi:10.1111/jvim.15307
• Knies M, Kooistra HS, Teske E. Prevalence of persistent hypertension and situational hypertension in a population of elderly cats in The Netherlands. Journal Of Feline Medicine And Surgery. 2023;25(6):1098612X2311726. doi:10.1177/1098612×231172629
• Sennello KA, Schulman RL, Prosek R, Siegel AM. Systolic blood pressure in cats with diabetes mellitus. Journal Of The American Veterinary Medical Association. 2003;223(2):198-201. doi:10.2460/javma.2003.223.198
• Stepien RL. Feline systemic hypertension. Journal Of Feline Medicine And Surgery. 2011;13(1):35-43. doi:10.1016/j.jfms.2010.11.008
• Tarek C.G., Dib A, Solcan G. Prevalence of arterial hypertension in cats with different pathologies. Libanese University, Faculty of Agriculture & Veterinary Medicine Beyrut, Lebanon and University of Agricultural Sciences and veterinary Medicine “Ion lonescu de la Brad
• Taylor SS, Sparkes AH, Briscoe K, e.a. ISFM Consensus Guidelines on the Diagnosis and Management of Hypertension in Cats. Journal Of Feline Medicine And Surgery. 2017;19(3):288-303. doi:10.1177/1098612×17693500
• Tissier R, Perrot S, Enriquez B. Amlodipine: One of the main anti-hypertensive drugs in veterinary therapeutics. Journal Of Veterinary Cardiology. 2005;7(1):53-58. doi:10.1016/j.jvc.2005.01.001